Κατά την εμφάνιση του καταρράκτη ο κρυσταλλοειδής φακός, που κανονικά είναι απόλυτα διαυγής, θαμπώνει και γίνεται σταδιακά αδιαφανής, με συνέπεια το φως να μην περνά στον αμφιβληστροειδή και η όραση, κυρίως η μακρινή, να μειώνεται. Ο καταρράκτης συνήθως εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 50 ετών, μπορεί όμως να κάνει την εμφάνισή της και σε νεότερα άτομα, ακόμα και σε παιδιά.

Το βασικότερο σύμπτωμά του είναι η προοδευτική μείωση της όρασης, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με γυαλιά, η μειωμένη αντίληψη των χρωμάτων, το θάμπωμα και η μειωμένη ευαισθησία στις αντιθέσεις ενός φωτεινού περιβάλλοντος. Δεν αποκλείεται επίσης η εμφάνιση λάμψεων και αντανακλάσεων γύρω από ορισμένα αντικείμενα.

Ο καταρράκτης είναι μια νόσος ιάσιμη και πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα, καθώς, αν ο ασθενής την αμελήσει, ενδέχεται ακόμα και να χάσει το φως του από την υψηλή πίεση που μπορεί να αναπτυχθεί στο μάτι.

Η επέμβαση για την αντιμετώπιση του καταρράκτη διαρκεί το πολύ 15 λεπτά και γίνεται με τοπική αναισθησία. Κατά τη διάρκειά της ο καταρράκτης αφαιρείται με υπέρηχο  μέσα από μια μικροσκοπική τομή και στη συνέχεια μέσα από το ίδιο αυτό κανάλι τοποθετείται ένας νέος τεχνητός φακός, ο ενδοφακός.

Ο ασθενής δεν χρειάζεται να νοσηλευτεί και πηγαίνει άμεσα στο σπίτι του, ενώ το μάτι παραμένει ανοιχτό, χωρίς επιδέσμους. Μάλιστα, τα αποτελέσματα είναι άμεσα, αφού η βελτίωση της όρασης είναι αισθητή από τις πρώτες κιόλας ώρες μετά την εγχείριση.

Μετά την επέμβαση ο καταρράκτης δεν επανεμφανίζεται, αν και υπάρχει η περίπτωση να προκύψει θόλωση της κάψας του φυσικού μας φακού, όπου περιέχεται ο τεχνητός φακός.